İran Parlamentosu Hürmüz Boğazı’nın Kapatılmasını Onayladı

ABD’nin İran’a saldırması sonrasında Ortadoğu’da gerginlik tırmanırken, İran parlamentosu Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasını onayladı. Dini lider Ali Hamaney, Hürmüz’ün kapatılmasının dünya ekonomisinde riskleri artırabileceği uyarısında bulundu.

ABD’nin İran’ın üç nükleer tesisine saldırması, Orta Doğu’daki çatışma riskini artırdı. İsrail ve ABD, 1979’daki İran İslam Devrimi’nden beri bölgeye yapılan en büyük Batı askeri operasyonuna imza atarken, dünya İran’dan gelecek olası tepkilere odaklandı.

İran Meclisi’nin Hürmüz Boğazı’nın kapatılması gerektiği yönündeki kararı duyuruldu. Bu konudaki son kararın Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından verileceği belirtildi.

İran, daha önce bu stratejik boğazın kapatılması tehdidinde bulunmuş ancak bunu hiç uygulamamıştı. Hürmüz Boğazı, ABD ve küresel ekonomi için hayati petrol ticaretinin ana arterlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Hürmüz Boğazı’nın Önemi

CNBC-e’de yer alan habere göre, dünyanın en önemli petrol geçiş noktalarından biri olan Hürmüz Boğazı, Umman ve İran arasında yer alıyor ve Basra Körfezi’ni Umman Körfezi’ne, oradan da Arap Denizi’ne bağlıyor.

Boğazın en dar noktası 33 kilometre genişliğinde olup, gemilerin geçtiği şerit sadece 3 kilometre genişliğinde.

Hürmüz Boğazı Neden Önemli?

Dünya petrol tüketiminin yaklaşık beşte biri Hürmüz Boğazı’ndan geçmektedir. Analitik firma Vortexa’nın verilerine göre, 2022 başından geçen aya kadar günlük yaklaşık 17,8 milyon ile 20,8 milyon varil arasında ham petrol, kondensat ve yakıt boğazdan akıyor.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi Suudi Arabistan, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Irak, ham petrolün büyük kısmını Asya başta olmak üzere bu boğaz üzerinden ihraç ediyor.

Bölgedeki ticari gemileri koruma görevi ise Bahreyn merkezli ABD 5. Filosuna aittir.

Hürmüz Boğazı Kapanırsa Ne Olur?

Hürmüz Boğazı’nın kapatılması, ABD Başkanı Trump’a doğrudan maliyet getirebilir. Çünkü bu adım, petrol fiyatlarında ani bir yükselişe ve ardından ABD ve dünya genelinde enflasyonun artmasına neden olabilir.

Aynı zamanda bu İran için de ciddi bir ekonomik zarara yol açabilir. İran’ın petrolü de aynı rota üzerinden geçmektedir ve boğazın kapanması, Körfez Arap devletlerini İsrail saldırısına karşı savunmak için savaşa dahil etme riskini de beraberinde getirebilir. İran’ın petrol gelirinin yüzde 90’ı Hürmüz Boğazı üzerinden gelmekte olup, bu gelirin kaybı savunma bütçesini tehlikeye atabilir. Hürmüz Boğazı’nın kapatılması ekonomik olarak en çok İran’ı etkileyebilir.

Çin İçin Kritik Bir Risk

Özellikle Çin için büyük bir tehdit oluşturabilir. Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin, İran’ın petrol ihraçlarının yaklaşık yüzde 90’ını almaktadır, ancak bu ihracatlar uluslararası yaptırımlara tabidir.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Çin’i İran’ın boğazı kapatma girişimine karşı önlem almaya çağırarak Fox News’e verdiği röportajda, “Çin yönetimini bu konuda harekete geçmeye teşvik ediyorum çünkü onlar petrol tedarikleri için Hürmüz Boğazı’na bağımlı” şeklinde konuştu.

Rubio, “Eğer İran bu adımı atarsa, bu Çin için ekonomik bir felaket olur,” dedi.

ABD saldırılarının ardından bazı süper tankerlerin boğazda dönüş yaptığına dair haberler gelmeye başladı.

Avrupa için Felaket Senaryosu

Dünya petrolünün yaklaşık yüzde 20’si ve önemli miktarda doğalgaz Hürmüz Boğazı’ndan geçmektedir. Avrupa, özellikle Suudi Arabistan, Katar ve BAE gibi Körfez ülkelerinden ithal ettiği petrol ve sıvılaştırılmış doğalgazın büyük bölümünü bu rotadan alır. Boğazın kapanması, küresel petrol fiyatlarını hızla yükseltebilir ve özellikle Ortadoğu enerjisine bağımlı ülkelerde enerji krizine neden olabilir.

Petrol fiyatlarında ani bir artış, Avrupa’da enflasyonu tetikleyebilir, enerji maliyetlerini yükseltebilir ve üretim, ulaşım, tarım gibi birçok sektörü olumsuz etkileyebilir. Avrupa borsalarında dalgalanmalar yaşanabilir, piyasalar istikrarsızlaşabilir.

Petrol dışı ticaret açısından da Hürmüz Boğazı, küresel taşımacılığın kilit güzergahlarından biridir. Olası bir kesinti, Avrupa’nın elektronik, hammadde ve tüketim ürünleri gibi birçok alandaki ithalatını aksatabilir, tedarik zincirlerini zorlayabilir. Sigorta primlerindeki yükseliş, lojistik maliyetleri artırarak Avrupa’daki işletmeler ve tüketiciler üzerinde baskı oluşturabilir.